Lerarentekort

Toelichting

Het is belangrijk om voldoende goede leraren op te leiden. Hiervoor moet de lerarenopleiding aantrekkelijk zijn, zowel voor de initiële student of zij-instromer, als voor de school of instelling waar de leraar uiteindelijk gaat werken. In de Kamerbrief van 14 december 2024  over lerarenstrategie wordt de stand van zaken geschetst en de manieren waarop de aantrekkelijkheid van de lerarenopleidingen verder wordt vergroot. 

In december 2024 is het rapport 'Leraren voor Morgen'  van 10 voor de leraar verschenen. In de afgelopen vier jaar hebben lerarenopleidingen hun programma’s zo ingericht dat studenten routes op maat kunnen volgen. Flexibele, passende leerroutes moeten de lerarenopleidingen aantrekkelijker maken voor een bredere doelgroep, waaronder overstappers vanuit een andere opleiding of sector. Op deze manier dragen lerarenopleidingen bij aan een duurzame onderwijsarbeidsmarkt, met voldoende goed opgeleide leraren.

In oktober 2020 heeft het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap het Bestuursakkoord Flexibilisering Lerarenopleidingen gesloten met de Vereniging Hogescholen en de Universiteiten van Nederland. 

Meer informatie


In deze post delen we de belangrijkste conclusies uit het rapport Trends in de Arbeidsmarkt.

De belangrijkste conclusie is dat de arbeidsmarkt nu heel gunstig is voor pabo-gediplomeerden. Het aandeel pas afgestudeerden dat in het onderwijs werkt, is de laatste jaren toegenomen en startende leraren hebben steeds vaker een grote baan en een langdurig contract.

Startende leraren worden nu vaker begeleid dan enkele jaren geleden. In veel gevallen gaat het daarbij om begeleiding door een ervaren leerkracht en/of mentor/coach vanuit de partnerschappen Samen Opleiden en Professionaliseren.

Opmerkelijk is verder dat de verloopintentie de laatste jaren sterk is gedaald. Vijf jaar geleden was ongeveer de helft van de starters op zoek naar een andere baan, nu nog 20%. Daarnaast is een opvallende conclusie dat starters nauwelijks het onderwijs verlaten en dat werkdruk geen reden is om een andere baan te zoeken. Een vast contract is dat juist wel.

Al met al kunnen we concluderen dat de arbeidsmarktsituatie voor pas afgestudeerde leraren radicaal is veranderd. Door de toename van het lerarentekort hebben pabo-gediplomeerden meer kans op een passende baan in het onderwijs en dat leidt tot minder verloop. Het lerarentekort is wat dat betreft een zegen voor pas afgestudeerden.


Als we op de pabo’s een diversere groep studenten willen aantrekken, dan vraagt dat om goede communicatie over de opleidingen richting studiekiezers. Er is veel inzicht in de redenen waarom studenten wel of niet voor de pabo kiezen, en die verschillen vaak tussen mannen en vrouwen.  Het is belangrijk om daar in de communicatiestrategie op in te spelen.

Uit onderzoek van ROA (2017) blijkt dat mannen gevoeliger zijn voor de status van het beroep en de doorgroeimogelijkheden. Op dit moment is het imago dat je in het basisonderwijs minder doorgroeimogelijkheden hebt en de status van het beroep is sterk gedaald. Dat kleeft ook aan de pabo, waardoor vooral mannen vaker kiezen voor een andere opleiding. Interessant is dat veel mannen op latere leeftijd alsnog voor het basisonderwijs kiezen, omdat hun interesse in het werken met kinderen blijft bestaan.

De campagne Werken met de toekomst onder regie van OCW en gestart op 21 januari, kan hierin veel betekenen. Samen met de VH, LOBO en Onderwijsregio’s is hard gewerkt aan deze campagne, en wij hebben er vertrouwen in dat deze bijdraagt aan het wegnemen van negatieve percepties en het versterken van positieve drijfveren om voor het onderwijs te kiezen.

Daarnaast is het belangrijk om in het maatschappelijke debat de status en het imago van zowel het beroep als de opleidingen te blijven versterken. Dit draagt bij aan een aantrekkelijker beeld van het leraarschap voor toekomstige studenten.