Kennisnetwerk Jonge kind

Introductie

Eind 2018 heeft ResearchNed in opdracht van het ministerie van OCW onderzoek gedaan naar differentiatie, waaronder de specialisatie jonge kind op de pabo’s. Het rapport laat zien dat de impuls die de pabo’s de afgelopen jaren gegeven hebben aan de specialisaties jonge en oudere kind vruchten afwerpt, maar dat er ook verschillen zijn tussen de pabo’s. In de schriftelijke reactie van de minister naar aanleiding van betreffende onderzoek wordt het volgende opgemerkt: 

'Binnen de huidige pabo is het al mogelijk om studenten te specialiseren voor het lesgeven aan het jonge kind. Onderzoek wijst uit dat de impuls die de pabo's de afgelopen jaren hebben gegeven aam de specialisaties jonge en ouderen kind zijn vruchten afwerpt. Dit werd ons bevestigd bij een werkbezoek aan de pabo van de Hogeschool Saxion. Daar is het expertisecentrum het Jonge Kind direct aan de opleiding verbonden, waardoor bevlogen lerarenopleiders en 'Jonge Kind Specialisten' elkaar aanvullen'.

Toch wordt nog ruimte voor verbetering gezien bij de pabo's. Om van elkaar te leren is een 'Kennisnetwerk Jonge Kind' opgericht (september 2019). Nagenoeg alle pabo's zijn hierin vertegenwoordigd. Inmiddels is  dit Kennisnetwerk uitgegroeid tot het landelijk expertisecentrum jonge kind.

Begin maart 2020 is een motie aangenomen in de Tweede Kamer waarin de regering wordt verzocht  per direct met een plan van aanpak te komen om een gespecialiseerde pabo gericht op het jonge en oudere kind te creëren en per zomer 2020 een experiment te starten waarbij pabo's op vrijwillige basis kunnen deelnemen aan een pilot voor een gespecialiseerde pabo gericht op het jongere en oudere kind en de eventuele toelatingseisen en bevoegd gezag daarop aan te passen. Daarnaast wordt de regering tevens verzocht om per collegejaar 2021-2022 de gespecialiseerde pabo voor alle pabo's mogelijk te maken.

Op 17 maart 2020 heeft de minister in een brief aan de Tweede Kamer gestuurd over de uitvoering van motie Rudmer Heerema over de invoering gespecialiseerde pabo's.

Begin mei 2020 heeft OCW een uitvraag verstuurd voor het indienen van een zestal pilots. De Vereniging Hogescholen heeft de betreffende Hogescholen door middel van een brief uitgenodigd plannen voor 10 juni in te dienen. LOBO maakt een selectie en formuleert een gezamenlijk voorstel aan VH en PO-Raad.

De Vereniging Hogescholen heeft inmiddels een aanvraag ingediend voor een subsidie voor de inrichting van het Expertisecentrum Early Childhood Education. Over de voortgang wordt u via dit themagedeelte op de hoogte gehouden.

Inrichting en doel

In het kennisnetwerk komen de volgende doelgroepen samen:

• van alle pabo’s een specialist jonge kind educatie / docent die betrokken is bij de jonge kind – specialisatie;
• docenten die betrokken zijn bij de opleiding post-hbo jonge kind;
• collega’s uit de beroepspraktijk die als expert/ specialist jonge kind aan de slag zijn;
• collega’s die praktisch actief zijn op of opleiden tot specialisme educatie 2-8 jaar;
• lectoren die onderzoek doen op het gebied van educatie jonge kind.

Het kennisnetwerk komt viermaal per jaar bijeen. Het centrale doel van het netwerk is van elkaar leren. In elke bijeenkomst wordt een voorbeeld gepresenteerd van good practice. Deze voorbeelden zijn gebaseerd op de uitkomsten van het rapport van ResearchNed. 

In de bijeenkomst van december 2019 heeft Hogeschool Saxion een presentatie verzorgd.

In deze brief informeert de Minister de Tweede Kamer op welke wijze ze uitvoering wil geven aan de betreffende motie over invoering van gespecialiseerde pabo's

Lees verder

Overzicht deelnemers

Landelijk Expertise Centrum Jonge Kind

Nog voor de hernieuwde politieke aandacht voor het onderwijs aan het jonge kind met de motie van Rudmer Heerma, is de wens geuit om te komen tot een verdere bundeling van expertise op het gebied van het onderzoek naar en het onderwijs aan de betreffende doelgroep, mede op grond van de uitkomsten van het in 2018 door ResearchNed gepubliceerde rapport Specialisatiemogelijkheden in lerarenopleidingen. 

In een van de conclusies van het rapport stond aangegeven dat de pabo’s al goed werk maken van de specialisatie jonge kind, maar dat er ook nog veel te verbeteren valt. Een gerichte, gecoördineerde aanpak is nodig om dergelijke verbeteringen tot stand te brengen. Hierbij kunnen mogelijk ‘gestolde’ beelden en opvattingen ten aanzien van het jonge kind onderwijs worden afgezet tegen actuele, wetenschappelijke en praktijkgerichte inzichten. Met als doel het onderwijs aan het jonge kind van een verdere kwalitatieve impuls te voorzien.

Op 17 november vindt de bijeenkomst plaats van het kennisnetwerk Jonge Kind. De agenda en de uitkomsten van de bijeenkomst op 1 oktober treft u hier aan.

Op donderdag 1 oktober 2020 staat de volgende bijeenkomst van het netwerk gepland via MS Teams. Agenda en uitkomsten van de bijeenkomst op 25 juni stukken zijn hier te terug te vinden.

Op donderdag 25 juni zullen we elkaar digitaal ontmoeten via Teams. Bekijk hier de overleg- en bespreekpunten.

Op 17 maart stond de derde netwerkbijeenkomst gepland van het netwerk Jonge Kind. Vanwege de corona crisis is deze bijeenkomst niet door gegaan. De agenda van de betreffende bijeenkomst is bijgevoegd. Tevens is er een memo opgesteld om de leden van het netwerk te informeren over de stand van zaken.

Op 17 december heeft de tweede bijeenkomst van het kennisnetwerk Jonge Kind plaatsgevonden. Hieronder treft u de agenda aan en de uitkomsten aan van dit overleg. Tijdens deze bijeenkomst hebben Cathy van Tuijl en Gerdie Deterd Oude Weme een presentatie verzorgd over de wijze waarop de Hogeschool Saxion invulling geeft aan de profilering jonge kind binnen de pabo

Op 8 oktober 2019 heeft de eerste bijeenkomst van het kennisnetwerk Jonge Kind plaatsgevonden.

Bekijk hier de agenda en de uitkomsten van deze bijeenkomst

Onderzoek ResearchNed

In het rapport van ResearchNed (dec 2018) wordt zichtbaar dat er weliswaar binnen de opleidingen (goed) werk is gemaakt van de specialisatie jonge kind, maar dat er in dat werk ook verschillen te constateren zijn. Bovendien maakt het rapport ook zichtbaar dat de verwachtingen in de beroepspraktijk anders geladen zijn dan de visies en inhouden die nu worden gerealiseerd binnen de opleidingen. 

Op basis van de onderzoeksresultaten en de analyse daarvan is het van belang om:

• expertise in beeld te brengen en te delen;
  
• expertise verder te ontwikkelen;
  
• te werken aan doorgaande lijnen in educatie op het gebied van onderwijs aan het jonge kind (initieel en postinitieel)  
  
• kennisontwikkeling duurzaam te borgen en te verankeren.
  

Een kennisnetwerk Jonge Kind kan zaken van ontwikkeling en kennisdeling oppakken en mogelijk evolueren in een Expertise Centrum voor Early Childhood Education. Een dergelijk expertise centrum zou niet alleen nationale, maar ook internationale betekenis kunnen krijgen, door aan te haken bij vergelijkbare centra buiten Nederland. Die betekenis kan ook vorm krijgen door van meet af aan uit te stralen, dat voor onderwijs aan het jonge kind topspecialisten gewenst en noodzakelijk zijn. 

Hoogopgeleide leerkrachten

Uit onderzoek: OECD (2012) Starting ///: A Quality for Early Education and Care, OECD Publishing blijkt dat een specifieke opleiding voor onderwijs aan jonge kinderen minimaal een bachelor niveau vereist omdat het onderwijs aan jonge kinderen steeds complexer is geworden door de grote diversiteit. 

De kwaliteit van educatie en onderwijs in de vroege kinderjaren is het meest bepalend voor de verdere persoonlijke en maatschappelijke ontwikkeling van mensen. 

De kwaliteit van educatie en onderwijs in de vroege kinderjaren is het meest bepalend voor de verdere persoonlijke en maatschappelijke ontwikkeling van mensen. 

De kwaliteit van educatie en onderwijs in de vroege kinderjaren is het meest bepalend voor de verdere persoonlijke en maatschappelijke ontwikkeling van mensen. 

Een hoger opleidingsniveau van jonge kind professionals draagt bij aan betere kwaliteit op de werkvloer met betere ontwikkelkansen voor alle kinderen. 

De verschillen in ontwikkeling en achtergrond tussen jonge kinderen zijn enorm. In stedelijke contexten geldt dat nog meer. De leerkracht moet zeer goed opgeleid zijn om dagelijks tegemoet te komen aan al die verschillende behoeften. 

Jonge kinderen leren door te spelen: om kansen tot ontwikkeling in het spel te benutten, moet een leerkracht van alle markten thuis zijn. Daar helpt geen methode bij; alleen een gedegen opleiding. 

Post hbo opleiding Jonge Kind Specialist

De basisopleiding tot Jonge Kind Specialist is een praktijkgerichte opleiding met gefundeerde theoretische onderbouwing. In deze opleiding wordt de basis gelegd voor verdere opleiding en ontwikkeling. De eigen werkplek wordt als belangrijkste plaats voor het leren gezien. Door de koppeling van theorie en praktijk wordt fragmentatie voorkomen en is het leren betekenisvol.

In 2012 zijn de pabo's door OCW verzocht een landelijk kader te ontwikkelen voor de specialisatie jonge en oudere kind. In dit kader (2013) dat in opdracht van lobo is opgesteld worden opleidingsroutes geschetst voor de organisatie van de specialisaties in de curricula van de pabo's. Tevens worden centrale thema's beschreven en uitgelegd waarom zij van belang zijn voor de specialisaties jonge en oudere kind

Contact

Bent u op zoek naar aanvullende of specifieke informatie rondom de specialisatie jonge of oudere kind? Neemt u dan contact op met Henk Verheijde. 

Contactgegevens

henkverheijde@gmail.com

06 54690719

Met ingang van het schooljaar 2020-2021 wordt er één klas gevormd waarin uitsluitend geselecteerde studenten samenwerken en leren. Deze studenten richten zich op één van beide specialisaties (2-7 of 8-14). Dit faciliteert een rijke leeromgeving voor studenten, zodat zij zich kunnen richten op hun specialisatie, elkaar kunnen inspireren en kritisch kunnen bevragen vanuit de gekozen specialisatie. Tegelijkertijd worden zij door dit concept tevens voorbereid op brede inzetbaarheid in het basisonderwijs. 

Twee docenten (specialist Jongere Kind en specialist Oudere Kind) zullen in samenwerking en, waar mogelijk in co-teaching, de algemene Onderwijs Eenheden (O.E.) vertalen naar de specialisatie Jongere Kind en Oudere Kind. Deze samenwerking en co-teaching wordt gefaciliteerd en vormgegeven met behulp van professionalisering van de betrokken docenten. 

Studenten gaan na een gezamenlijke start van de les ( of meteen al) uit elkaar in specialisatiegroepen om de leerstof gericht op het JK/OK uit werken en te verdiepen. 

De Academie Primair Onderwijs NHL Stenden richt de pilot specialisatie jonge kind route Pabo in voor het jonge kind in de leeftijd van 2-7 jaar. Jonge kinderen ontwikkelen zich sprongsgewijs, door trial and error en van incidenteel leren naar intentioneel leren (Robye & Riggens, 2016). De resultaten van neurobiologisch onderzoek van de afgelopen 20 jaar geven aan dat breinontwikkeling in deze groep wetmatigheden volgt in de volgorde van de brein- ontwikkeling en neurologische infrastructuur samenhangend met het gevoel van veiligheid bij kinderen. Onderzoek toont ook dat jonge kinderen ontwikkelen en leren in een omgeving die in staat is om de eisen die aan het jonge kind gesteld worden te laten passen bij zijn ontwikkeling (Sajaniemi e.a.; 2011; Scherder, 2017; Sitkoorn, 2006). Dit heeft verregaande gevolgen voor pedagogische- en didactische handelingsbekwaamheid van professionals in voor- en vroeg- schoolse organisaties en (Integrale) kindcentra.

Lees verder

Hogeschool iPabo is dit jaar gestart met de pilot Studieroute Jonge kind (2-8 jaar) voor studenten die een voorkeur hebben om met jonge kinderen te werken. De nadruk ligt op de groepen 1 tot en met 3, maar besteed ook ruim aandacht aan de context van de voorschool/kinderopvang (vanaf 2 jaar) en het onderwijs in groep 4 of 5. De groep bestaat op dit moment (nov 2020) uit 20 studenten. 

Lees verder

De pilot ‘route jonge kind’ wordt gesitueerd in het eerste jaar van de voltijd pabo. Het eerste jaar van de pabo zien wij als de brede basis en oriëntatie op het beroep en specialisatiemogelijkheden. Inhoudelijk zal de gespecialiseerde pabo vanaf de start inzetten op specialisatie waarna de bredere basis en uitbreiding in een latere opleidingsfase de aandacht krijgt. De student die bewust kiest voor deze route zal daarin vanaf de start worden meegenomen en ook de stage ervaringen opdoen bij de doelgroep van de eigen keuze. 

Na de oriëntatie en verdieping zal de fase van verbreding in het programma worden opgenomen. Concreet betekent dit dat de student vanaf de start stage zal lopen in de onderbouw van het basisonderwijs en daarnaast zal leren samenwerken met de diverse belanghebbenden voor het jonge kind. Dit betekent dat de student de breedte van het werkveld ten aanzien van het jonge kind in onze samenleving verkent. 

Lees verder

Fontys is bezig met een transitie binnen het domein Educatie en dit betekent o.a. dat er gekeken wordt naar een meer toekomstbestendige manier van opleiden met een grote mate van flexibiliteit, uitgaande van het brede spectrum aan lerarenopleidingen binnen Fontys. Denk aan professionals die werken met kinderen en jongeren van 0 t/m 18 jaar.

In de school van de toekomst ziet Fontys elk kind, elke leerling, omringd door een interprofessioneel docententeam. Een team dat complementair aan elkaar is in kennis, kunde en vaardigheden. In plaats van docentgericht (wat moet een leraar allemaal kennen en kunnen?) naar leerlinggericht (wat heeft een leerling allemaal nodig?). Wij willen niet langer alleen maar het ‘schaap met de vijf poten’ opleiden maar onderwijsprofessionals die naast een brede basis ook elk hun eigen specialiteit(en) hebben en daarmee in teamverband een belangrijke bijdrage leveren aan de ontwikkeling en het leren van ieder kind.